هر آنچه باید در مورد قهوه بدانید
قهوه در کنار آب و چای یکی از سه نوشیدنی محبوب در جهان به شمار میرود. علاوه بر این، قهوه یکی از سودآورترین کالاهای بینالمللی است. بوی خوش قهوه به ویژه هنگام رست قهوه، یکی از خوشایندترین بوهایی است که میتوان تجربه کرد. کیفیت بو یا آرومای قهوه، کیفیت خود قهوه را بازتاب میدهد. از همه اینها بگذریم، شاید در ذهن شما هم این سوال ایجاد شده باشد که منشا اصلی قهوه کجاست؟ قهوه از کجا آمده؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که منشا دقیق قهوه هنوز مشخص نیست و به صورت یک راز باقی مانده است، اما بیشتر روایتها در مورد قهوه حکایت از این دارند که بوته قهوه برای اولین بار در منطقه کافا در کوهستانهای اتیوپی کنونی روییده است. همچنین یکی از افسانههایی که در مورد قهوه وجود دارد، پیدایش قهوه را به شکل دیگری حکایت میکند. بر اساس این افسانه، هنگامی که یک راهب مسیحی در سال 1671 میلادی، گوسفندان خود را به چرا میبرد، متوجه تغییر رفتار گوسفندان پس از خوردن نوعی بوته گیاه شد؛ این گیاه همان قهوه معروف است.
قهوه چیست؟
همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم، قهوه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان است؛ نوشیدنی فوقالعادهای که همه از نوشیدن آن لذت میبرند. در واقع، قهوه نوشیدنی است که از دم کردن دانه قهوه رست و پودرشده تهیه میشود. محبوبیت این نوشیدنی به قدری بالا است که بسیاری از افراد روز خود را با نوشیدن یک فنجان قهوه آغاز میکنند. عطر تازه قهوه که از رست قهوه حاصل میشود بسیار خوشایند است و به آرومای قهوه نیز معروف است.
به طور کلی، قهوه در دو نوع قهوه سبز (خام) و قهوه بوداده به بازار عرضه میشود. قهوه خام بهرنگ سبز روشن است که باید آن را پیش از مصرف، در تابه چربشده تفت دهید. قهوه مرغوب باید خشک باشد؛ برای تعیین تازگی و اصالت قهوه، آن را بهآرامی روی سطح آب بریزید، اگر قهوه، اصیل و خشک باشد، مدتزمان بیشتری روی آب میماند و اگر بهسرعت تهنشین شود، نشانه نمداربودن و عدم مرغوبیت قهوه است.
این روزها با گسترش فرهنگ قهوهنوشی و باز شدن کافیشاپهای مختلف در سطح شهر، قهوه به یک نوشیدنی همیشه حاضر در جامعه تبدیل شده است. نوشیدن قهوه آنطور که در محل کار، کافیشاپ، رستوران و سایر مکانهای این چنینی، دلچسب است در خانه نخواهد بود. شاید دلیل آن به خاصیت قهوه بر میگردد که قهوه یک نوشیدنی اجتماعی است، از این رو نوشیدن آن در کنار همکاران، دوستان و خانواده و به ویژه در مکانی برای معاشرت و هم صحبتی با هم دلنشینتر خواهد بود.
قهوه این روزها به عنوان یک کالا، به طور وسیع در تمام کشورهای جهان عرضه میشود و میتوان آن را از هر فروشگاه محلی تهیه کرد. هنگام خرید قهوه به ویژه قهوههای بستهبندی شده ممکن است با برچسب توضیحات روی بستهبندی مواجه شویم که خیلی از آن سر در نیاوریم. این برچسب ممکن است حاوی توضیحاتی از جمله جزییات دانه قهوه، نوع آن و سطح رست قهوه، اصالت قهوه و شیوه برداشت و پردازش قهوه پس از کاشت توسط کشاورزان باشد. از این رو، قبل از اینکه بخواهیم متوجه معنای دقیق این توضیحات شویم، باید با خود دانه قهوه، میوه آن و چگونگی و موقعیت رشد این دانه در طبیعت آشنا شویم.
گیاه قهوه یک درخت با ابعاد متوسط است که بومی بخشهای جنوبی آفریقاست، اما اکنون تقریبا در تمام کشورها پرورش داده میشود. درخت قهوه در فصل بهار شروع به گل دادن (گلهای سفید کوچک) میکند و پس از آن میوه قهوه رشد میکند. میوه قهوه که به گیلاس قهوه معروف است - چرا که ظاهری شبیه به گیلاس دارد – دانههایی گرد با حدود 2 سانتیمتر طول هستند. این میوهها در ابتدا سبز هستند و کم کم به زرد و در آخر به قرمز تغییر رنگ میدهند. پس از اینکه به طور کامل برسند و آماده برداشت شوند، رنگ آنها تیره میشود.
داخل گیلاس قهوه معمولا دو دانه وجود دارد که به دانه قهوه معروف است. شکستن دانههای قهوه سخت، اما قابل خوردن است. پس از رست کردن، دانههای قهوه خشک و شکننده شده و خرد یا آسیاب کردن آنها راحتتر میشود.
آموزش کافی شاپ
اگر به دنیای قهوه و کافی شاپ علاقهمند هستید و در نظر دارید یک باریستای حرفه ای از خود بسازید، باید در دوره تخصصی شناخت و عصاره گیری قهوه شرکت کنید تا به طور کامل با دنیای قهوه آشنا شوید. آموزشگاه سانازسانیا با تدوین دوره کافی شاپ و قهوه سرای مدرن – به صورت مقدماتی و پیشرفته – بستری را فراهم ساخته تا هنرجویان و علاقهمندان به هنر کافی شاپ بتوانند آموزشهای حرفه ای و لازم را داشته باشند. این دوره که یکی از پرطرفدارترین دوره های آموزشی در آکادمی سانازسانیا محسوب میشود، در دو دوره مقدماتی و پیشرفته برگزار میشود و علاقه مندان میتوانند علاوه بر آموزش انواع قهوه و نوشیدنیهای بر پایه قهوه، بار سرد را نیز آموزش ببینند.
انواع قهوه
قهوه عربیکا
دانههای عربیکا به صورت کشیده با شیارهای موجیشکل در وسط هستند. آنها دارای رایحه قوی گل بوده و با طعمی ترش و شیرین، در دهان مزهای شبیه کارامل دارند. عربیکا در ارتفاع 1000 تا 2500 متر از سطح دریا میروید. مقدار کافئین موجود در آن بین 60 الی 80 میلیگرم در یک فنجان قهوه اسپرسو است.
قهوه روبوستا
روبوستا همانگونه که از نامش پیداست، بسیار حالت ارتجاعی دارد و میتواند در ارتفاع 2 تا 300 متر (حداکثر 800 متر) از سطح دریا بروید. دانهها به شکل گرد با شیارهای مستقیم در وسط هستند. قهوه روبوستا تلخمزه (غالباً بسیار تلخ)، تیز و به مقدار کمی معطر است. یک فنجان قهوه اسپرسو که با روبوستا تهیه شده، 100 تا 140 میلیگرم کافئین دارد.
انواع نوشیدنی ها بر پایه قهوه
اسپرسو
پیش از نوشیدن اسپرسو، یک لیوان آب میل کنید تا مزه دهان تازه شود و طعم اسپرسو را بیشتر بچشید.
7 تا 8 گرم قهوه آسیابشده با فشار 9 اتمسفر، پس از طی زمانی حدود 25 تا 30 ثانیه، یک اونس عصاره قهوه اسپرسو میدهد.
اسپرسو ماکیاتو
ماکیاتو به زبان ایتالیایی بهمعنای لکه شیر و اسپرسو ماکیاتو، یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه لکه شیر است.
موکا
یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه سس شکلات و 150 میلیلیتر شیر فومگرفتهشده و خامه شيرين (اسپری خامه) است.
فرانسه
10 تا 15 گرم قهوه آسيابشده (درجه آسياب فرانسه) که بههمراه آبِ 90 درجه سانتیگراد و بهمدت پنج تا شش دقيقه در فيلتر قهوه دم بكشد.
کافی ملانژ
ترکیبی از قهوه فرانسه و شیر داغ است.
آمريكانو
یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه 150 تا 200 میلیلیتر آب جوش است.
مزو مزو
2/1 حجم لیوان، قهوه آمریکانو و 2/1 حجم لیوان فوم (کف) شیر است.
كارامل ماكياتو
یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه 25 تا 30 میلیلیتر طعمدهنده كارامل و 150 تا 200 میلیلیتر شير پرچرب فومگرفتهشده است.
لاته
یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه 150 تا 200 میلیلیتر شير پرچرب فومگرفتهشده است.
كاپوچينو
یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه 150 تا 200 میلیلیتر شير پرچرب فومگرفتهشده غليظ (استيم ميلك) است.
قهوه ترك
یک تا یکونیم قاشق چايخوري (10 تا 15 گرم) قهوه ترك که بههمراه 30 میلیلیتر آب تازه روي حرارت دم کشیده است.
بيچرين
یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه خامه داغشده و شير پرچرب غليظ است.
كوبانا
یک اونس قهوه اسپرسو است که بههمراه پنج گرم شكر دم كشیده است.
لاته ماكياتو
دو اونس قهوه اسپرسو (14 گرم قهوه عصارهگيريشده) بههمراه 250 میلیلیتر شير پرچرب است.
كنپانا
یک اونس قهوه اسپرسو بههمراه خامه شيرينشده (خامه قنادي) است.
قهوه يوناني
یک تا یکونیم قاشق قهوه ترك که بههمراه 30 میلیلیتر شير پرچرب روي حرارت ملايم دم كشیده است.
رومانو
یک اونس قهوه اسپرسو عصارهگيريشده با رایحه ليمو است.
موكاچينو
یک اونس قهوه اسپرسو عصارهگيريشده بههمراه سس شكلات و شير فومگرفتهشده است.
ايبريك كافي
قهوه ترك است که بههمراه هل و دارچين دم كشیده باشد.
لاته طعمدار
یک اونس قهوه اسپرسو عصارهگيريشده بههمراه 20 تا 25 میلیلیتر طعم موردنظر و 150 تا 200 میلیلیتر شير فومگرفتهشده است.
آفوگاتو
یک اونس قهوه اسپرسو عصارهگيريشده بههمراه 25 تا 30 گرم بستني وانيل است.
آيريشكافي
یک اونس قهوه فرانسه بههمراه 25 تا 30 میلیلیتر طعمدهنده آيريش و 150 تا 200 میلیلیتر شير پرچرب فومگرفتهشده است.
هاتچاكلت
25 گرم پودر هاتچاكلت بههمراه 150 میلیلیتر شير پرچرب فومگرفتهشده است.
فواید قهوه
قهوه با توجه به کافئین بالایی که دارد، خاصیت انرژیزایی آن بیشتر معروف است. این در حالی است که نوشیدن قهوه خواص و فواید زیادی دارد که در ادامه به آنها میپردازیم.
کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2
محققان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که نوشیدن مرتب قهوه، میتواند خطر پیشرفت دیابت نوع 2 را در درازمدت کاهش دهد. در واقع، قهوه این توانایی را دارد که عملکرد سلولهای بتا در پانکراس را حفظ کند؛ این سلولها مسئول تولید انسولین برای تنظیم سطح قند خون هستند.
علاوه بر این، قهوه سرشار از آنتی اکسیدان است که میتواند روی حساسیت انسولین، التهاب و متابولیسم تاثیر بگذارد؛ هر سه موارد فوق در پیشرفت دیابت نوع 2 دخیل هستند.
پشتیبانی از سلامت مغز
نتیجه برخی تحقیقات در خصوص خواص قهوه حکایت از این دارد که نوشیدن قهوه به حفظ عملکرد مغز کمک میکند و اختلالاتی همچون آلزایمر یا بیماری پارکینسون را به تعویق میاندازد. علاوه بر این، بررسیهای انجام شده نشان داده که نوشیدن قهوه با کاهش خطر زوال عقل ارتباط دارد.
کاهش خطر افسردگی
علاوه بر فوایدی که تاکنون در مورد قهوه گفته شد، جالب است بدانید که نوشیدن قهوه میتواند خطر دچار شدن به افسردگی را نیز کاهش دهد. نتایج تحقیقات محققان حکایت از این دارد که نوشیدن حداقل 4 فنجان قهوه در روز میتواند خطر افسردگی را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
کمک به سلامت قلب
از شاخصترین فواید قهوه میتوان به سلامت قلب اشاره کرد. نوشیدن سه تا پنج فنجان قهوه در روز میتواند تا 15 درصد خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهد. علاوه بر این، نوشیدن قهوه خطر سکته مغزی را نیز کاهش میدهد.
مضرات قهوه
هرچند نوشیدن قهوه فواید زیادی دارد، اما این نکته را نیز باید در ذهن داشته باشید که نباید در نوشیدن قهوه افراط کرد، زیرا قهوه نیز مانند سایر مواد غذایی اگر بیش از حد مصرف شود، اثرات جانبی روی سلامت بدن خواهد داشت.
بیخوابی، اضطراب، مشکلات گوارشی، افزایش سطح کلسترول بد، اعتیادآور بودن، فشار خون، افزایش خطر سکته قلبی، بیاختیاری ادرار و ... از معمولترین مضرات قهوه است.
بزرگترین تولیدکنندگان قهوه در جهان
بیش از 70 کشور در جهان، تولید قهوه را در کارنامه خود دارند، اما برزیل، ویتنام، کلمبیا، اندونزی و اتیوپی جزو 5 کشور اول در تولید قهوه هستند.
تولید قهوه نقش کلیدی در توسعه برزیل و همچنین در اقتصاد این کشور ایفا کرده است. قهوه نخستین بار توسط ساکنان فرانسوی در اوایل قرن 18 وارد برزیل شد. با افزایش محبوبیت قهوه بین اروپاییان، برزیل در دهه 1840 توانست خود را به بزرگترین تولیدکننده قهوه در جهان تبدیل کند و تا امروز این جایگاه را حفظ کرده است. جالب است بدانید که بیش از 300 هزار مزرعه قهوه در برزیل وجود دارد. بعد از برزیل، به ترتیب ویتنام، کلمبیا، اندونزی و اتیوپی بزرگترین تولیدکنندگان قهوه در جهان محسوب میشوند.
روش های دم کردن قهوه
برای آمادهسازی قهوه بدون دستگاه، 40 گرم قهوه را در ظرفی حاوی آب جوش ریخته و هم بزنید سپس آن را بهمدت 10 دقیقه روی حرارتِ بخار آب جوش دم کنید (روش بنماری).
انواع روشهای دمکردن قهوه:
• Al Fresco
• Carafe
1. The Press Pot
2. Siphon or Vacuum
3. Bee House
4. V60
5. Aero Press
6. Turkish
• Machines
1. Moka Pot
2. Espresso
3. Drip
طرز تهیه یک قهوه خوشمزه
یکی از محبوبترین شیوههای دم کردن یک قهوه خوشمزه، قهوه ترک است. مثلاً براي قهوه تُرک، بايد يک قاشق چايخوري پودر قهوه، یک قاشق چايخوري شکر (بهدلخواه) و يک فنجان کوچک قهوهخوري آب سرد يا شير سرد را در قهوهجوش دستي بريزيد و خوب هم بزنيد سپس آن را روي حرارت ملايم قرار دهيد. زمانيکه کف روي قهوه نمايان شد، قبل از جوشيدن، از روي حرارت برداريد.
نظرات
مطالب مرتبط
تحقیقات صورتگرفته روی شکلات نشان داد که مصرف شکلات میتواند به رگها و عروق قلب کمک کند و شکلات تلخ تا ۳۷ درصد احتمال خطر حمله قلبی را کاهش میدهد.
سرماخوردگي تقريباً شايعترين بيماري بين دانشآموزان در ايام مدرسه است که به شکلهاي مختلف آنها را درگير کرده و براي مدتي از درس و مدرسه باز ميدارد.
شلغم بهدليل داشتن ويتامين و خواص معدني زياد، از صيفيجات مهم بهشمار ميآيد و مصرف آن در زمستان به منظور تضمین سلامتی بسیار توصیه شده.
اگر از یک رژیم گیاهخواری تبعیت میکنید باید بدانید که این رژیم نیز نقصهایی دارد که باعث میشود بدن از یک سری مواد مغذی محروم بماند.